035 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 45 آيتون ۽ 5 رڪوع آھن
تفھيم القرآن
مُترجم: سيد ابوالاعليٰ مودودي
اَلْـحَمْدُ لِلّٰهِ فَاطِرِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ جَاعِلِ الْمَلٰۗىِٕكَةِ رُسُلًا اُولِيْٓ اَجْنِحَةٍ مَّثْنٰى وَثُلٰثَ وَرُبٰعَ ۭ يَزِيْدُ فِي الْـخَلْقِ مَا يَشَاۗءُ ۭ اِنَّ اللّٰهَ عَلٰي كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ 1
تعريف الله جي لاءِ ئي آهي، جيڪو آسمانن ۽ زمين جو جوڙيندڙ ۽ فرشتن کي پيغام پهچائيندڙ طور مقرر ڪندڙ آهي، (اهڙا فرشتا) جن جا ٻه ٻه، ٽي ٽي ۽ چار چار پــَـرَ آهن، هو پنهنجي مخلوق جي بناوت ۾ جيئن چاهي ٿو واڌارو ڪري ٿو، بيشڪ الله هر شيءِ تي قادر آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديمَا يَفْتَحِ اللّٰهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَّحْـمَةٍ فَلَا مُـمْسِكَ لَهَا ۚ وَمَا يُـمْسِكْ ۙ فَلَا مُرْسِلَ لَهٗ مِنْۢ بَعْدِهٖ ۭ وَهُوَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ 2
الله جنهن رحمت جو به دروازو ماڻهن لاءِ کولي ڇڏي ته کيس ڪو روڪڻ وارو ڪونهي ۽ جنهن کي هو بند ڪري ڇڏي ته ان کي الله کانسواءِ ٻيو ڪو کولڻ وارو ڪونهي، هو زبردست ۽ داناءُ آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودييٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوْا نِعْمَتَ اللّٰهِ عَلَيْكُمْ ۭ هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَيْرُ اللّٰهِ يَرْزُقُكُمْ مِّنَ السَّمَاۗءِ وَالْاَرْضِ ۭ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ڮ فَاَنّٰى تُـؤْفَكُوْنَ 3
اي انسانؤ! توهان تي الله جيڪي احسان ڪيا آهن تن کي ياد ڪريو. ڇا الله کانسواءِ ٻيو به ڪو خالق آهي، جيڪو توهان کي آسمان ۽ زمين مان رزق ڏيندو هجي؟ ٻيو ڪوبه معبود هن کانسواءِ ڪونهي. پوءِ ڪيڏانهن ٿا دوکو کائو
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَاِنْ يُّكَذِّبُوْكَ فَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِكَ ۭ وَ اِلَى اللّٰهِ تُرْجَعُ الْاُمُوْرُ 4
هاڻي جيڪڏهن (اي نبي) اهي توکي ڪوڙو ٿا سڏين ته (اها ڪا نئين ڳالهه ڪانهي) توکان اڳ به ڪيترائي رسول ڪوڙا سڏجي چڪا آهن ۽ سڀئي معاملا نيٺ ته الله ڏانهن ئي موٽڻا آهن
— سيد ابوالاعليٰ مودودييٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْـحَيٰوةُ الدُّنْيَا ۪ وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللّٰهِ الْغَرُوْرُ 5
اي انسانؤ! الله جو وعدو برحق آهي، تنهنڪري دنيا واري زندگي توهان کي دوکي ۾ نه وجهي ۽ نڪي اهو وڏو دوکيباز (شيطان) الله جي باري ۾ توهان کي دوکو ڏئي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياِنَّ الشَّيْطٰنَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوْهُ عَدُوًّا ۭ اِنَّـمَا يَدْعُوْا حِزْبَهٗ لِيَكُوْنُوْا مِنْ اَصْحٰبِ السَّعِيْرِ 6ۭ
حقيقت ۾ شيطان توهان جو دشمن آهي، تنهنڪري ان کي دشمن ڪري سمجهو. هو ته پنهنجي پوئلڳن کي پنهنجيءَ واٽ ڏانهن ان ڪري پيو سڏي ته جيئن اهي دوزخين ۾ شامل ٿي وڃن
— سيد ابوالاعليٰ مودودياَلَّذِيْنَ كَفَرُوْا لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيْدٌ ڛ وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَـمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّاَجْرٌ كَبِيْرٌ 7ۧ
جيڪي ڪفر ڪندا تن لاءِ سخت عذاب آهي ۽ جيڪي ايمان آڻيندا ۽ نيڪ عمل ڪندا، تن لاءِ گناهن جي معافي ۽ وڏو اجر آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياَفَـمَنْ زُيِّنَ لَهٗ سُوْۗءُ عَمَلِهٖ فَرَاٰهُ حَسَـنًا ۭ فَاِنَّ اللّٰهَ يُضِلُّ مَنْ يَّشَاۗءُ وَيَهْدِيْ مَنْ يَّشَاۗءُ ڮ فَلَا تَذْهَبْ نَفْسُكَ عَلَيْهِمْ حَسَرٰتٍ ۭ اِنَّ اللّٰهَ عَلِـيْمٌۢ بِـمَا يَصْنَعُوْنَ 8
(ڀلا ان شخص جي گمراهيءَ جي به ڪا حد آهي) جنهن لاءِ ان جو بڇڙو عمل ڏسڻ ۾ سهڻو بڻايو ويو هجي ۽ هو ان کي سٺو سمجهندو هجي؟ حقيقت ۾ الله جنهن کي گهري گمراهه ڪري ڇڏي ۽ جنهن کي چاهي سڌي واٽ ٿو ڏيکاري ڇڏي، تنهنڪري (اي نبي) تنهنجو انهن ماڻهن لاءِ اجايو ڏک ۽ ارمان ڪندي ساهه نه وڃي. الله خوب ڄاڻي ٿو جيڪو اهي ڪن ٿا
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَاللّٰهُ الَّذِيْٓ اَرْسَلَ الرِّيٰحَ فَتُـثِيْرُ سَحَابًا فَسُقْنٰهُ اِلٰى بَلَدٍ مَّيِّتٍ فَاَحْيَيْنَا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ۭ كَذٰلِكَ النُّشُوْرُ 9
اهو ته الله ئي آهي جيڪو هوائن کي موڪلي ٿو، پوءِ اهي ڪڪرن کي کڻي هلن ٿيون، پوءِ اسان ان کي ويران شهرن ڏانهن ڪاهي ٿا وڃون ۽ ان جي وسيلي ان زمين کي سندس موت کان پوءِ وري جيئاري (آباد ڪري) کڙو ٿا ڪريون. ائين ئي ٿيندو مئل انسانن جو وري جيئرو ٿيڻ
— سيد ابوالاعليٰ مودوديمَنْ كَانَ يُرِيْدُ الْعِزَّةَ فَلِلّٰهِ الْعِزَّةُ جَمِيْعًا ۭ اِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهٗ ۭ وَالَّذِيْنَ يَمْكُرُوْنَ السَّـيِّاٰتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيْدٌ ۭ وَمَكْرُ اُولٰۗىِٕكَ هُوَ يَبُوْرُ 10
جنهن کي عزت گهرجي ان کي معلوم هئڻ گهرجي ته عزت ساري ئي الله جي لاءِ آهي، ڏانهس جيڪا شيءِ مٿي ٿي وڃي، اهي رڳو پاڪ ڳالهيون آهن ۽ ڀلارو عمل ان کي اڃان به مٿي چاڙهي ٿو، باقي جيڪي ماڻهو بڇڙيون سٽون سٽين ٿا، انهن لاءِ سخت عذاب آهي ۽ سندن مڪر به پنهنجو پاڻ ئي ناس ٿي ويندو
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَاللّٰهُ خَلَقَكُمْ مِّنْ تُرَابٍ ثُـمَّ مِنْ نُّطْفَةٍ ثُـمَّ جَعَلَكُمْ اَزْوَاجًا ۭ وَمَا تَحْمِلُ مِنْ اُنْـثٰى وَلَا تَضَعُ اِلَّا بِعِلْمِهٖ ۭ وَمَا يُعَمَّرُ مِنْ مُّعَمَّرٍ وَّلَا يُنْقَصُ مِنْ عُـمُرِهٖٓ اِلَّا فِيْ كِتٰبٍ ۭ اِنَّ ذٰلِكَ عَلَي اللّٰهِ يَسِيْرٌ 11
الله توهان کي مٽيءَ مان پيدا ڪيو، پوءِ نطفي مان، پوءِ توهان جا جوڙا جوڙا بڻايائين (يعني مرد ۽ عورت) ڪابه عورت ڳؤرهاري ٿيندي توڙي ٻار ڄڻيندي آهي، اهو سڀ ڪجهه الله جي ڄاڻ ۾ هوندو آهي. ڪوبه وڏيءَ ڄمار وارو وڏي عمر کي رسندو آهي توڙي ڪنهن جي عمر ۾ ڪا گهٽتائي ڪئي ويندي آهي ته اهو سڀ ڪجهه به هڪ ڪتاب ۾ لکيل آهي. الله لاءِ اهو تمام آسان ڪم آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَمَا يَسْتَوِي الْبَحْرٰنِ ڰ ھٰذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَاۗىِٕــغٌ شَرَابُهٗ وَھٰذَا مِلْحٌ اُجَاجٌ ۭ وَمِنْ كُلٍّ تَاْكُلُوْنَ لَـحـْـمًا طَرِيًّا وَّتَسْتَخْرِجُوْنَ حِلْيَةً تَلْبَسُوْنَهَا ۚ وَتَرَى الْفُلْكَ فِيْهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ 12
۽ پاڻيءَ جا ٻئي ذخيرا هڪجهڙا ناهن. هڪڙو مٺو اڃ لاهيندڙ، پيئڻ ۾ مزيدار ۽ ٻيو ڏاڍو کارو. پر ٻنهي مان توهان سڄر تازو گوشت ٿا کائو ۽ پائڻ لاءِ سينگار جو سامان ٿا ڪڍو ۽ انهيءَ پاڻيءَ ۾ توهان ڏسو ٿا ته ٻيڙيون ان جو سينو چيرينديون ٿيون هلنديون وتن، تانته توهان الله جو فضل تلاش ڪريو ۽ سندس شڪر ڪريو
— سيد ابوالاعليٰ مودودييُـوْلِـجُ الَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُـوْلِـجُ النَّهَارَ فِي الَّيْلِ ۙ وَسَـخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ڮ كُلٌّ يَّـجْرِيْ لِاَجَلٍ مُّسَمًّى ۭ ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ ۭ وَالَّذِيْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِهٖ مَا يَـمْلِكُوْنَ مِنْ قِطْمِيْرٍ ۭ13
هو ڏينهن ۾ رات کي ۽ رات ۾ ڏينهن کي داخل ڪندو آهي. سج ۽ چنڊ کي ضابطي اندر رکي ڇڏيو اٿس، اهو سڀ ڪجهه هڪڙي مقرر وقت تائين هلندو پيو رهي. اهوئي الله (جنهن جا اهي ڪم آهن) توهان جو رب آهي، بادشاهي ان جي ئي آهي، ان کي ڇڏي، توهان جن ٻين کي سڏيو ٿا اهي ته هڪ ڪــَـکَ جا به مالڪ ناهن
— سيد ابوالاعليٰ مودودياِنْ تَدْعُوْهُمْ لَا يَسْمَعُوْا دُعَاۗءَكُمْ ۚ وَلَوْ سَمِعُوْا مَا اسْتَجَابُوْا لَكُمْ ۭ وَيَوْمَ الْقِيٰمَةِ يَكْفُرُوْنَ بِشِرْكِكُمْ ۭ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيْرٍ ۧ14
انهن کي سڏيندؤ ته سڏ نه ٻڌندا ۽ ٻڌندا ته انهن جو ڪو جواب نه ڏيندا ۽ قيامت جي ڏينهن هو توهان جي شرڪ جو انڪار ڪندا. حقيقت جي اهڙي صحيح خبر چار توکي ڪنهن ڄاڻندڙ (الله) کانسواءِ ٻيو ڪوبه نٿو ڏيئي سگهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودييٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اَنْتُمُ الْفُقَرَاۗءُ اِلَى اللّٰهِ ۚ وَاللّٰهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيْدُ 15
اي انسانؤ! توهان ئي الله جا محتاج آهيو ۽ الله ته بي پرواهه ۽ پنهنجو پاڻ ساراهيل آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياِنْ يَّشَاْ يُذْهِبْكُمْ وَيَاْتِ بِـخَلْقٍ جَدِيْدٍ ۚ16
هو جي گهري ته توهان کي هٽائي ڪا ٻي نئين مخلوق آڻي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَمَا ذٰلِكَ عَلَي اللّٰهِ بِعَزِيْزٍ 17
۽ ائين ڪرڻ الله لاءِ ڪوبه ڏکيو ڪم ناهي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰى ۭ وَاِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ اِلٰى حِمْلِهَا لَا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَّلَوْ كَانَ ذَا قُرْبٰى ۭ اِنَّـمَا تُنْذِرُ الَّذِيْنَ يَـخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ ۭ وَمَنْ تَزَكّٰى فَاِنَّـمَا يَتَزَكّٰى لِنَفْسِهٖ ۭ وَاِلَى اللّٰهِ الْمَصِيْرُ 18
ڪو بار کڻندڙ ڪنهن ٻئي جو بار نه کڻندو ۽ جي ڪو بار وارو پنهنجي بار جي کڻڻ لاءِ ڪنهن کي سڏيندو ته ٿورڙو به بار کڻڻ لاءِ ڪوئي نه ايندس، کڻي ويجهو عزيز ئي ڇونه هجيس. (اي نبي) تون ته رڳو انهن ماڻهن کي ئي خبردار ڪري سگهين ٿو، جيڪي بنا ڏسڻ جي پنهنجي رب کان ڊڄن ٿا ۽ نماز قائم ڪن ٿا. جيڪو به پاڪائي اختيار ڪري ٿو پاڻ لاءِ ئي ڪري ٿو ۽ سڀني کي الله ڏانهن ئي موٽي هلڻو آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَمَا يَسْتَوِي الْاَعْـمٰى وَالْبَصِيْرُ ۙ19
انڌو ۽ سڄو برابر نٿا ٿي سگهن
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَلَا الظُّلُمٰتُ وَلَا النُّوْرُ ۙ20
نڪي اونداهيون ۽ سوجهرو ڪو هڪجهڙا آهن
— سيد ابوالاعليٰ مودودي